La vida es sueño

Utwór powstał na zamówienie Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Choć dzieło wywołuje skojarzenia z dramatem Pedra Calderóna de la Barca, sam kompozytor dystansuje się od bezpośrednich analogii. Warto jednak pamiętać, iż pod koniec lat sześćdziesiątych Adam Walaciński skomponował muzykę do sztuki teatralnej pod tym samym tytułem, reżyserowanej przez Krystynę Skuszankę w Teatrze Polskim we Wrocławiu. W skomponowanym po 30 latach triu nie pobrzmiewa już jednak żadne jej echo. Jak podkreśla artysta, jego utwór to raczej wspomnienia z przeszłości, przywodzące na myśl zarówno tworzoną przez niego muzykę, jak i wybrane wątki sztuki, „momenty refleksji nad przemijaniem” oraz dążenie do „stworzenia poetyckiej atmosfery”. Utwór ma formę trzyczęściową, dla której punktem wyjścia wydaje się zestawienie dwóch odmiennych sposobów narracji muzycznej, co znajduje swoje odbicie również w zapisie nutowym. Części skrajne – Fantasmagoria I oraz Fantasmagoria II – nawiązują do założeń postserialno-aleatorycznych, choć zdecydowanie złagodzonych w sferze brzmieniowej. Kompozytor rezygnuje z zapisu partyturowego na rzecz samodzielnych głosów instrumentalnych, synchronizując jedynie początek i zakończenie każdej z części. Nadrzędną cechą staje się ametryczność przebiegu muzycznego, połączona ze swobodą organizacji czasu oraz wyraźną dysonansowością opartej na pełnej skali 12-dźwiękowej linii melodycznej. Zanotowana w sposób tradycyjny część środkowa, czyli Interludio: Pagina romantica e danza – analogicznie do całości utworu – składa się z trzech, skontrastowanych ze sobą cząstek, prowadząc od romantycznej nastrojowości do tanecznej rytmiczności. Ogniwo środkowe to krótka kadencja gitary o charakterze improwizacyjnym. Calderónowskie reminiscencje Adama Walacińskiego odczytywać można w perspektywie postmodernistycznej, dla której tak typowy jest brak jednolitości stylistycznej czy bliska kompozytorowi gra konwencjami (której przykładem jest cytat z Koncertu skrzypcowego Albana Berga na początku Fantasmagorii II). Tym samym La vida es sueño stanowić może kameralną, kompozytorską odpowiedź na zmiany zachodzące w muzyce końca XX wieku. Ewa Czachorowska-Zygor