Pieśni

Pieśni Chopina Liryka wokalna Chopina nie należy do głównego nurtu jego twórczości, choć stanowi cenne jej dopełnienie. Kiedyś uznana za margines, dziś zyskuje zasłużony status historycznej roli jaką przyszło jej odegrać w rozwoju polskiej pieśni romantycznej. Co prawda, żadnej z osiemnastu znanych nam dzisiaj pieśni na głos z towarzyszeniem fortepianu nie włączył Chopin do programu swoich koncertów, żadnej nie opublikował, a wiele z nich improwizowanych w gronie przyjaciół nie spisał. Ich rękopisy i kopie są różne pod względem precyzji zapisu. W niektórych utworach partia fortepianu sprawia wrażenie szkicu, pozostawionego do późniejszego opracowania, które nie nastąpiło. O chęci wydania pieśni przez świadomego ich wartości twórcę świadczy wiele źródeł. Informuje o tych wydawniczych planach poeta Stefan Witwicki w jednym z listów w 1843 roku, potwierdza je Liszt i Jane Stirling. Jednak do wydania pieśni za życia kompozytora nie doszło. Jako pierwszy zebrał je, zredagował i opublikował, oznaczając opusem 74 przyjaciel kompozytora Julian Fontana. Stało się to w 1859 roku. Chopinowska liryka wokalna weszła zatem w życie muzyczne z opóźnieniem sięgającym ćwierć wieku. Co prawda Liszt komponując efektowne pianistyczne parafrazy chopinowskich pieśni, korzystał z ich dzikich wydań, które spotykał na Ukrainie. Musiały być one zatem znane i popularne poza oficjalnym obiegiem. Swoje, jak je często nazywał, piosnki i piosneczki komponował Chopin wyłącznie do tekstów poetów polskich, zarówno w okresie młodzieńczym jak i późniejszym. W latach 1829-1831 powstały utwory: Życzenie, Gdzie lubi, Czary, Hulanka, Poseł i Wojak do wierszy Piosnek sielskich Stefana Witwickiego, Mazur dla Václava Hanki z tekstem Ignacego Maciejowskiego (bez towarzyszenia fortepianu) i zainspirowana erotykiem Adama Mickiewicza pieśń Precz z moich oczu. Siedem z nich wpisał Chopin do sztambucha córki swego nauczyciela Emilii Elsner, a w kilka lat później do albumu innej młodej damy – Marii Wodzińskiej. Sztambuchowy charakter ma także Moja pieszczotka, zanotowana w albumie nieznanej właścicielki, Pierścień, Wiosna i Śliczny chłopiec darowany siostrze Ludwice. Towarzyskie lub prywatne powody powstawania pieśni bynajmniej nie przesądzały o ich wyłącznie doraźnej użyteczności. Nagranie premierowe Niniejszy album płytowy z udziałem Iwony Sobotki, Artura Rucińskiego i Ewy Pobłockiej jest światową premierą nagrania chopinowskich Pieśni w oparciu o tekst nutowy X Tomu Serii B Wydania Narodowego pod redakcja Jana Ekiera [Warszawa 2008 rok]. Według tego tomu zachowana została kolejność pieśni z podaniem dat ich powstania, numeracją WN i pierwszym opusowym oznaczeniem utworów, wprowadzonym w wydaniu Juliana Fontany z 1859 roku (na ostatniej stronie książeczki). Repertuar pieśni został nieznacznie zmodyfikowany. Nagrany został Mazur WN 17a. Ta okolicznościowa pieśń wpisana do albumu Václava Hanki w 1829 roku, mało zresztą znana i nigdy dotychczas fonograficznie nie rejestrowana, umieszczona została na 10 pozycji płyty, wyjątkowo nie wedle kryterium daty powstania, lecz wymogów dramaturgii albumu. Korzystając z przywileju wyboru przez wykonawcę określonej wersji utworu, pieśń Śpiew z mogiły – Leci liście z drzewa nagrana została według rekonstrukcji Juliana Fontany umieszczonej w suplemencie tomu Pieśni. Dla celów poznawczych wprowadzone zostały dwie wersje utworu Nie ma czego trzeba, wcześniejsza z roku 1840 oznaczona tytułem Dumka z oryginalnym akompaniamentem Chopina i późniejsza z roku 1845 w której autorem akompaniamentu jest August Franchomme. Dla lepszego porównania obie wersje umieszczone zostały obok siebie. M. Wieroński, z opisu wydawcy Wykonawcy: Ewa Pobłocka – fortepian Iwona Sobotka – sopran Artur Ruciński – baryton Zawartość płyty: ŻYCZENIE – Maiden`s Wish WN 21 – 1’50” GDZIE LUBI – A Fickie Maid WN 22 – 1’18” POSEŁ – The Messenger WN 30 – 3’38” CZARY – Witchcraft WN 31 – 2’08” HULANKA – Drinking Song WN 32 – 2’14” PRECZ Z MOICH OCZU – Remembrance WN 33 – 3’10” WOJAK – Before the Battle WN 34 – 2’49” PIOSNKA LITEWSKA – Lithuaniam Song WN 38 – 2’22” SMUTNA RZEKA – Traubled Waters WN 39 – 4’00” MAZUR WN 17a – 1’28” NARZECZONY – The Bridegroom`s Return WN 40 – 1’58” ŚPIEW Z MOGIŁY – LECI LIŚCIE Z DRZEWA – Poland`s Dirge – Leaves are falling WN 49 – 5’05” PIERŚCIEŃ – The Ring WN 50 – 2’27” MOJA PIESZCZOTKA – My Enchantress WN 51 – 2’01” WIOSNA -Spring WN 52 – 2’18” ŚLICZNY CHŁOPIEC – My Beloved WN 54 – 3’31” DUMKA wcześniejsza wersja NIE MA CZEGO TRZEBA WN 57 – 1’31” NIE MA CZEGO TRZEBA – Faded and Vanished WN 57 – 5’51” DWOJAKI KONIEC – The Lovers WN 58 – 3’19” Z GÓR, GDZIE DŻWIGALI – Bothed` neath their Crosses WN 61 – 2’50” Total time – 55’59”