Eufonium

Aleksander Lasoń w swojej twórczości często korzysta z możliwości brzmieniowych kwartetu smyczkowego. W dorobku kompozytora znajduje się ponad tuzin utworów na tę obsadę, niekiedy poszerzoną o jeszcze inne instrumenty. Podobnie jest w Eufonium na akordeon i kwartet smyczkowy, napisanym dla Macieja Frąckiewicza i Meccore String Quartet.

W skrajnych ogniwach trzyczęściowej kompozycji nadrzędną rolę odgrywa harmonika. Partie instrumentów smyczkowych i akordeonu są współzależne, dobrze zespolone. Drobne, koronkowe biegniki akordeonu oraz glissanda w kwartecie przemieszczają się często w tych samych kierunkach, osiągając kulminację w najwyższym rejestrze.

W środkowym ogniwie, Subito e deciso con somma bravura, instrumenty traktowane są bardziej solistycznie. Motoryczne motywy oraz odcinki pulsacyjne, które nadają tej części odmiennego charakteru, „zakłócają” powolną narrację nawiązującą do części skrajnych. Te zestawienia różnych pomysłów fakturalnych i energetycznych występują w różnych planach brzmieniowych jednocześnie, zarówno horyzontalnie, jak też wertykalnie.

Cały utwór, pomimo skontrastowania kolejnych części, ujednolicony jest między innymi poprzez częste stosowanie sekundowych pochodów i glissand oraz improwizacyjny charakter partii akordeonu. Określenia takie jak con enfasi oraz tutta la forza wymagają od wykonawców gry bardzo ekspresyjnej.

Często cytowane słowa kompozytora dobrze podsumowują jego inspiracje, charakter i wymowę Eufonium:

Muzyka ta łączy intensywność uczuć z doskonałością nowego rozumienia formy; wyraża się w niej wola życia, radość i odpowiedzialność. Przechowuje i zapisuje czas obecny. Wznieca wewnętrzne światło i prostotę, odrzuca destrukcyjne rozedrganie i teoretyczne rozważania o istocie, nie godzi się na łamanie piękna i „niezłamywalnej” natury człowieczej. Eufonia. Symfonia zespołu kameralnego. Naturą tej muzyki jest bycie, ale nieokreślone.

Redakcja PWM