Scontri

Tytuł Scontri czyli Zderzenia powstał jako świadome przeciwstawienie nazwie utworu powstałego kilkanaście lat wcześniej w twórczości włoskiego kompozytora XX w. Luigi Nona - Incontri (1955). To niekonwencjonalne pod wieloma względami dzieło, po burzy wywołanej pierwszym wykonaniem i szeregiem negatywnych opinii, doczekało się w końcu należnej mu dobrej sławy. Innowacje zaproponowane przez Góreckiego w Scontri objęły nie tylko zewnętrzną stronę kompozycji dotyczącą nieregularnego rozmieszczenia na scenie monumentalnych rozmiarów orkiestry czy rezygnacji z tradycyjnego zapisu partyturowego (28 arkuszy zamiast partytury), ale także dotknęły samej materii dzieła. Uwidacznia się to w budowie utworu tworzonej z sześciu szerzej rozbudowanych odcinków dzielonych dalej na szereg krótszych mozaik (28). Najistotniejszym osiągnięciem Góreckiego na gruncie Zderzeń jest usprawnienie techniki serializmu totalnego (obejmującego poza wysokością dźwięku również rytmikę i dynamikę). Ciekawe jest to, że każda z czterech wprowadzonych tu grup instrumentalnych (dęte drewniane, blaszane, perkusja z harfami i smyczki) dysponuje własną, odrębną serią, przy czym kompozytor wyróżnia serię główną i trzy inne. Cechą charakterystyczną każdej z serii jest uprzywilejowanie jednego interwału, np. seria drzewa eksponuje sekundy, seria blachy tercje i seria smyczków kwarty. Tytułowe zderzenia można właściwie dostrzec we wszystkich parametrach dzieła, np. w fakturze, gdzie przeplatają się masowe klastery z pojedynczymi liniami solowo traktowanych instrumentów czy w rejestrze zestawienie wysokiego brzmienia małego fletu z niskim kontrafagotem, co również podkreśla odmienne walory kolorystyczne. Adrian Thomas w monografii Góreckiego pisze, że kompozytor swoją pomysłowością osiągnął w Scontri płomień, który swym żarem objął zarówno odbiorców, jak i samego twórcę. [Na podstawie: A. Thomas, Górecki, Kraków 1998, PWM.]