Allegretto

na flet i fortepian Józefa Świdra to utwór o dużej wartości artystycznej, który stanowi doskonały materiał dydaktyczny, wypełniający lukę w polskiej literaturze fletowej.     na flet i fortepian to jednoczęściowa kompozycja o budowie ABA1 z kadencją. Po czterotaktowej introdukcji fortepianu następuje wejście fletu, intonującego melodię o charakterze tanecznym, ludowym, której dalszy rozwój cechuje rozdrobnienie wartości rytmicznych i zagęszczenie faktury. Dialogowanie z fortepianem odbywa się na zasadzie wzajemnych uzupełnień motywicznych. Melodyka nabiera rozmachu (liczne pochody wznosząco-opadające, falowanie, charakterystyczne łukowania, tryle), gradacja dynamiczna doprowadza do części środkowej – spokojniejszej, kantylenowej. Kulminacja, zarysowana początkowo w partii fletu i kontynuowana przez fortepian, prowadzi do kadencji o dużej swobodzie wykonawczej, obejmującej motywy części A i B, ukazującej walory kolorystyczno-brzmieniowe instrumentu. Ogniwo A1 stanowi quasi-wariacyjne opracowanie pierwszego ustępu kompozycji, jest najbardziej dynamiczne, ruchliwe i zróżnicowane pod względem wykorzystanych rejestrów brzmieniowych (charakterystyczny przenośnik oktawowy), artykulacji i agogiki. Określenie più vivo w takcie 136, w połączeniu z nieregularnymi podziałami metrycznymi i przesunięciami akcentów, wzmożoną dynamiką i ekspresją, nadaje żywiołowości, prowadząc ostatecznie do finału dzieła.   Zastosowanie trybu molowego, oszczędność środków wyrazu i zmienny tok narracji odzwierciedlają introwertyczne cechy osobowości kompozytora – człowieka wyróżniającego się pokorą i skromnością, a jednocześnie pełnego niepokoju, samokrytycyzmu i małej wiary w siebie, co potwierdzają jego niedawno odnalezione zapiski.   Maria Grochowska