IV Symfonia koncertująca

IV Symfonia Koncertująca należy do ostatniego okresu twórczości Szymanowskiego, zwanego potocznie narodowym. Stylistycznie odbiega od II i III symfonii, prawdą jest jednak, że jej tworzywo dźwiękowe nie wyrasta z materiału muzyki ludowej. Wewnętrzne napięcia wyrazowe struktur melodycznych , sposób ich łączenia i szeregowanie, zespolone z nimi struktury dynamiczne stanowią chyba ów czynnik sublimacji elementu ludowego w narodowy, w lechicki, jak go nazywał sam kompozytor. IV Symfonia Koncertująca spełnia wszystkie warunki jej XVIII wiecznego pierwowzoru. Utwór zbudowany jest z trzech części. W ślad za klasyczna forma idzie tu tradycyjne kształtowanie formalne. Część I utrzymana jest w swobodnej formie sonatowej, część II liryczna ma trójdzielną formę powtórkową, część III zaś posiada formę ronda. Instrumentem koncertującym jest fortepian, ale wzorem dawnej sinfonia concertante jeszcze kilka innych instrumentów traktuje Szymanowski solistycznie. Wydaje się, że to ogólne założenie formalne było źródłem dalszych konwencjonalnych upostaciowań. W warstwie harmonicznej powraca Szymanowski do struktur tonalnych, nawet funkcyjnych (temat I w czystym F-dur), tercjowej budowy współbrzmień od czasu do czasu zabarwianych elementami skal ludowych. Orkiestra klasyczna określił zespół Szymanowski instrumentacja bardzo przejrzysta. Koncepcję formalną I i II części determinuje żywioł melodyczny, a w III części czynnikiem formotwórczym jest rytm traktowany nieco schematycznie jako bezpośrednie stosowanie formuł oberkowych. IV Symfonia ustępuje miejsca kompozycjom daleko bardziej zaawansowanym w bogactwie i oryginalności pomysłów kompozycyjnych, jeśli jednak potraktujemy ją jako zamknięty układ elementów kompozycja ukaże się jako doskonale wyważona pulsacja planów dynamicznych, jako spoista całość integrowana nadrzędną ideą zasady koncertowania zespołu z solistą. (notka na podstawie wstępu do ''Dzieł'' T. Chylińskiej, PWM 1986)