Mazury do baletu "Wesele w Ojcowie"

Wesele w Ojcowie było niezwykle popularnym utworem w XIX-wiecznej Warszawie. Świadczy o tym informacja, zawarta w „Kurierze Warszawskim” z kwietnia 1871 roku, która głosi, że do tego czasu balet w stolicy był wystawiony 722 razy. Historia prezentacji tego utworu rozpoczęła się zaś 14 marca 1823 roku w warszawskim Teatrze Narodowym. Od tej daty popularność dzieła nie gasła. Zdarzało się jednak, że tymczasowo znikało z teatrum, do czego przyczyniały się zawirowania związane z trudną historią kraju. Wesele w Ojcowie prezentowane było także w mniejszych miejscowościach, a w całości lub fragmentarycznie – również poza dzisiejszymi granicami Polski. Wymienić należy choćby Pragę, Lwów, Mińsk, Kijów, Wilno czy ośrodki, które dziś słyną z bardzo dobrych zespołów baletowych jak Paryż, Petersburg czy Moskwę. O popularności baletu, poza licznymi wystawieniami, świadczy także mnogość publikacji nutowych, które ukazywały się w ciągu XIX wieku. Wydawano głównie tańce w postaci wyciągów fortepianowych, ale również – choć rzadziej – całość baletu we wspomnianej formie. Z racji tematyki dzieła, która poruszała obrzęd wesela w regionie krakowskim, w utworze występowały wyłącznie tańce polskie – głównie mazury i krakowiaki. Pomimo miejsca akcji dzieła dominują w nim mazury, co przypuszczalnie było powiązane z popularnością tego tańca na salonach i na teatrum w Europie – szczególnie na terenach byłej Rzeczypospolitej. Można przypuszczać, że balet przyczynił się, a zarazem był odpowiedzią na zjawisko „mazuromanii”. Wszak nieustannie w XIX wieku obecny był w repertuarze teatralnym oraz w salonach w postaci wyciągów fortepianowych. W epoce tej istniała praktyka dodawania, zmieniania tańców w baletach, przy pozostawieniu pewnego korpusu muzyki, który świadczył o tożsamości danego dzieła. W związku z tym także do Wesela w Ojcowie zaczęły powstawać nowe tańce pisane przez różnych kompozytorów, najczęściej były to mazury. Szczególny wkład na tym polu miał Józef Stefani, dyrygent spektakli baletowych w warszawskim Teatrze Narodowym, a prywatnie syn Jana Stefaniego, jednego ze współautorów muzyki do baletu. Na gruncie omawianego dzieła jego utwory występowały obok tańców autorstwa Józefa Damsego, Karola Kurpińskiego oraz wspomnianego ojca kompozytora. W związku ze słabnącą popularnością Wesela w Ojcowie w XX wieku większość tańców z baletu oraz kompozytorzy, tacy jak Józef Damse czy Józef Stefani, częściowo popadli w zapomnienie i nie są dziś znani szerszemu kręgowi odbiorców, choć w swoich czasach oni współtworzyli pejzaż muzyczny Warszawy i nadawali mu ton. Pragniemy więc przypomnieć muzykom i słuchaczom ten niewielki wycinek polskiej kultury muzycznej XIX wieku związany z Weselem w Ojcowie oraz kulturą taneczną. Żywimy nadzieję, że muzyka ta znajdzie swoje miejsce w repertuarze pedagogicznym, tanecznym czy koncertowym.