Bajgelman. Get to Tango

Na płycie Bajgelman. Get to Tango utwory z czasów międzywojnia przeplatają się z muzycznymi zapiskami z łódzkiego getta. Historia Dawida Bajgelmana opowiedziana jest charakterystycznym brzmieniem Bester Quartet oraz polskich wokalistów jazzowych: Grażyny Auguścik, Doroty Miśkiewicz i Jorgosa Skoliasa. Bajgelman odczytany przez Bestera to tanga przywodzące skojarzenia z językiem Astora Piazzolli, jak w otwierającym album utworze Der weg cum glik (Droga do szczęścia) czy przeplatanej eterycznym motywem trąbki interpretacji Nit kajn rożinkes (Nie ma już rodzynek) i pełnym temperamentu Grzechu. Dalej muzyka staje się bardziej otwarta, zapraszając do wspólnej improwizacji oraz dialogu głosów i instrumentów, z popisami wokalnymi Jorgosa Skoliasa i Doroty Miśkiewicz w Ich ganwe in der nacht (Kradnę nocą) czy w utworze Josl-ber (Patriota). Napisana w getcie Kinder jorn w interpretacji Grażyny Auguścik staje się subtelną balladą-perełką z pięknymi partiami solowymi wiolonczeli i akordeonu. Kołysanka Mach cu di ejgelech (Oczęta swoje zmruż) rozpisana została na trójkę wokalistów i trzy języki, memento w jidysz, po angielsku i po polsku. Wspólnym mianownikiem albumu jest tango, muzyczny język zrodzony w ubogich dzielnicach Buenos Aires, powstały ze spotkania latynoskiego temperamentu z instrumentarium i bagażem doświadczeń emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej przełomu XIX i XX wieku. Muzyka żydowska to ogromny zbiór, w którym mieszczą się: muzyka chasydzka, sefardyjska i mizrachi, muzyka wiejska i miejska, religijna i świecka, dawna i najnowsza, dziecięca wyliczanka i symfonia. Istotna część tego zbioru powstawała i rozbrzmiewała przez stulecia na ziemiach polskich. Nosili ją w sobie polscy Żydzi: kompozytorzy, poeci, kantorzy i piosenkarze. Zagłada odebrała im życie i głos. Po latach nieobecności muzyka żydowska wraca do polskiej kultury. Album Bajgelman. Get to Tango odsłania przed nami kolejny tomik z tej ciemnej sali biblioteki niepamięci.    

BAJGELMAN. GET TO TANGO

Der weg cum glik | Droga do szczęścia

Nit kajn rożinkes | Nie ma już rodzynek

Klejner wolkn | Mała chmurko

Grzech Cygajner lid | Cygańska pieśń

Ich ganwe in der nacht | Kradnę nocą

Kinder jorn | Dziecięce lata

Jidn szmidn | Żydzi kują

Josl-ber | Patriota

Mach cu di ejgelech | Oczęta swoje zmruż

Wykonawcy: Bester Quartet w składzie:

Jarosław Bester – akordeon, aranżacje

Dawid Lubowicz – skrzypce

Maciej Adamczak – kontrabas

Ryszard Pałka – perkusja, instrumenty perkusyjne

Grażyna Auguścik,

Dorota Miśkiewicz, Jorgos Skolias – wokal

Michał Bylica – trąbka

Krzysztof Lenczowski – wiolonczela

Dawid Bajgelman to urodzony w 1888 roku łódzki kompozytor, który specjalizował się w adaptowaniu żydowskiej tradycji muzycznej na potrzeby operetki i kabaretu. W getcie założył orkiestrę symfoniczną, nie przestawał komponować. Nie przetrwał Zagłady, zginął w obozie koncentracyjnym. Na szczęście znów żyje jego muzyka. Jarosław Bester, autor nowych aranżacji, nie tylko ją przypomniał, ale wydobył na światło dzienne jakość tych kompozycji, nie ustępujących w niczym twórczości Jerzego Petersburskiego czy Henryka Warsa. Bester jest wirtuozem akordeonu oraz liderem Bester Quartet, zespołu znanego wcześniej jako The Cracow Klezmer Band (z którym zjeździł cały świat i z niejednego źródła inspiracji już pijał), współpracownikiem m.in. Johna Zorna i Tomasza Stańki. Do przygody z tangami Bajgelmana zaprosił nie tylko swoich kolegów z grupy, ale również wiolonczelistę Krzysztofa Lenczowskiego, trębacza Michała Bylicę oraz trzy wybitne polskie głosy jazzowe: Grażynę Auguścik, Dorotę Miśkiewicz i Jorgosa Skoliasa.