Smutna opowieść (Preludia do wieczności) op. 13, t.X

„Autor w poemacie tym, utrzymanym w swobodnej formie, przedstawia psychologie samobójcy (…). Walka rozgrywa się między dwoma sprzecznymi tematami, zwycięża ostatni, pada strzał.” (Ignacy Chabielski, „Scena i Sztuka” 1908) Struktura tej lapidarnej, literacko-muzycznej opowieści jest intrygująca. Jest to właściwie pierwsza manifestacja ekspresjonizmu w historii muzyki polskiej. (…) „Smutna opowieść” kondensuje w najwyższym zgęszczeniu najważniejsze wątki tematyczne całej twórczości Karłowicza: melancholię rezygnacji, cierpienie i skargę, grozę fatum, poczucie winy i leku przed nieznanym trybunałem, wspomnienia niespełnionej miłości i utraconego raju dzieciństwa.